Kalwaria Krzeszowska jest najstarszym i, tego rodzaju obiektem w Sudetach (i drugim pod względem wielkości po Kalwarii Wambierzyckiej). Pomysł jej budowy miał swój początek w pielgrzymce opata Bernarda Rosy do Rzymu w 1661 r.
Kalwaria to dosłowne tłumaczenie na łacinę hebrajskiego słowa „Golgota” czyli Wzgórze Czaszek, na którym został ukrzyżowany Chrystus. Zwyczajowo, stacje drogi krzyżowej ilustrujące poszczególne etapy Męki Pańskiej i złożenie ciała Chrystusa do grobu, ustawiano na wzgórzu, na wzór jerozolimski. Kalwaria Krzeszowska nie przestrzega jednak tego założenia, i jej kapliczki są rozproszone na płaskim terenie, wśród okolicznych lasów, pól, i na starym przyklasztornym cmentarzu. Krzeszowska droga krzyżowa ma ponad 5 km długości, a poszczególne kaplice zlokalizowane są od kościoła klasztornego do Pawilonu na wodzie „Betlejem” i z powrotem. Jej budowę rozpoczęto w 1672 r., a zakończono łącznie z dekoracjami w 1678 r. Pierwsze kaplice zbudowane były z drewna, lub w konstrukcji szkieletowej, ozdobione freskami Marcina Leistritza i nieznanego artysty; obrazy namalował Michał Willmann i jego uczniowie, rzeźby były dziełem Jerzego Schrottera, a ołtarze - Stefana Kose i Jana Hoffmana. W latach 1703-12 drewniane kapliczki zastąpiono murowanymi, ufundowanymi przez kolejnego opata Daniela Geyera - wówczas również wytyczono obecny kształt i przebieg Krzeszowskiej Kalwarii.
Stacja I „Pożegnanie z Matką Bożą”, usytuowana w centralnej części Krzeszowa (przy parkingu przed bramą opactwa), zwana jest popularnie „kapliczką pożegnania” (czasem spotyka się też nazwę „kapliczka powitania”), ze względu na to, że jest pierwszą kaplicą na drodze krzyżowej. Jest to kaplica murowana typu słupowego otwartego. Znajduje się tutaj XIX-wieczny obraz olejny na desce, nieznanego autora, przedstawiający pożegnanie Jezusa z Matką Bożą w Betanii. Na obrazie widzimy również uczestniczących w pożegnaniu – Łazarza, Martę i Marię.
Kolejne trzy stacje: Stacja II „Umywanie nóg Apostołom”, Stacja III „Ustanowienie Najświętszego Sakramentu”, i Stacja IV „Pierwsza Komunia Święta Apostołów”, znajdują się w kaplicy noszącej nazwę „Wieczernik”, stojącej przy drodze do Pawilonu „Betlejem”. Niestety spośród trzech ołtarzy zachował się jeden. W czasach świetności opactwa, szczególnie w poniedziałki przed świętem Wniebowstąpienia Chrystusa i w Zielone Świątki, do „Wieczernika” przybywały tłumne procesje wiernych i zakonników pod przywództwem opatów.
Następne stacje kalwarii mieszczą się w trzech osobnych kapliczkach znajdujących się w bliskim sąsiedztwie „Betlejem”. Pierwsza przy drodze, nazywana kaplicą betlejemską, to budowla sporych rozmiarów, przykryta dwuspadowym dachem z sygnaturką. W obiekcie tym znajduje się Stacja V „Ogród Oliwny”, i do niej właśnie zakonnicy z klasztoru przybywali niegdyś na pasterkę. Następna Stacja VI „Pocałunek Judasza” znajduje się w małej, wydłużonej kapliczce, usytuowanej nieco z boku, w lesie – jakby skrytej wstydliwie przed ludzkim okiem. Stacja VII „Strącenie Chrystusa z mostu do Cedronu” znajduje się w nieco większej kaplicy edykułowej usytuowanej nad potokiem Cedron.
Od tego miejsca trasa kalwarii wraca w stronę krzeszowskiego opactwa. Kolejna kaplica posadowiona jest samotnie pośród łąk, pod starymi lipami i na niewielkim wzniesieniu, została zbudowana na rzucie czworoboku i pokryta przegiętym czterospadowym dachem. We wnętrzu znajdują się: Stacja VIII „Dom Annasza”, a w ołtarzu płaskorzeźba przedstawiająca „Naigrywanie się przez żołnierzy”. Z kolei w przyziemiu (piwnicy) usytuowana jest Stacja IX „Dom Kajfasza” czyli ciemnica - tutejsza rzeźba ołtarzowa przedstawia umęczonego Jezusa.
Kolejne dwie kaplice drogi krzyżowej rozlokowane są w stosunkowo dużej odległości od wyżej opisanych i mieści się w nich aż pięć stacji krzeszowskiej drogi krzyżowej. Największa z kaplic, zbudowana na rzucie kwadratu i nakryta dachem namiotowym, i symbolizująca jerozolimskie Praetorium to „Pałac Piłata”. Po lewej stronie znajduje się Stacja X „Piłat wysłuchuje oskarżeń Żydów”. Nieopodal stoi kaplica o formie ośmioboku nakrytego dachem kopułowym, którą od innych odróżnia umieszczona na dachu gwiazda Dawida zamiast krzyża – umieszczono tutaj Stację XI „Dom Heroda”.
Wracając do „Pałacu Piłata” napotykamy na Stację XII „Święte schody”, którą stanowi 28 kamiennych schodów obudowanych i nakrytych dwuspadowym dachem, przylegających do kaplicy. W „Pałacu Piłata” znajdują się kolejen Stacje: Stacja XIII „Biczowanie”, Stacja XIV „Ukoronowanie cierniem”, Stacja XV „„Piłat pokazujący męczonego Chrystusa Żydom”, i Stacja XVI „Piłat wydaje Jezusa i umywa ręce”. Stacja XV znajduje się nad wejściem do kaplicy, za drewnianą balustradą, pozostałe zaś znajdują się wewnątrz kaplicy. W kaplicy zachowała się również grupa rzeźb „Ecce Homo” z 1736 r.
Od tego miejsca rozpoczyna się Via Crucis, czyli właściwa Droga Krzyżowa. Jej niewielkie stacje umieszczone w edykułowych kapliczkach, powoli prowadzą pątnika, w stronę dziedzińca krzeszowskiego opactwa. Kolejne kapliczki mieszczące: Stację XVII „Podjęcie krzyża”, Stację XVIII „Pierwszy upadek pod krzyżem”, Stację XIX „Spotkanie z Matką Bożą”, Stację XX „Pomoc Szymona z Cyreny” i Stację XXI „Spotkanie ze św. Weroniką” zbudowane są na planie kwadratu bądź owalu. Z kolei Stacja XXII „Drugi upadek pod krzyżem” zbudowana na „Słodowej Grobli” (rozdzielającej dawne stawy opactwa) ma wygląd jakby murowanej bramy wejściowej.
Na dziedzińcu klasztornym, pomiędzy gmachem Bazyliki Mniejszej a kościołem św. Józefa stoi kapliczka ze Stacją XXIII „Spotkanie z płaczącymi niewiastami”. W ołtarzu kapliczki znajduje się obraz olejny na drewnie ukazujący scenę spotkania Chrystusa w drodze na Golgotę z niewiastami.
Ostatnie z kapliczek znajdują się na terenie przyklasztornych cmentarzy – górnego i dolnego. Przy murze cmentarnym – naprzeciwko Mauzoleum Piastów Świdnickich stoją trzy kolejne kapliczki. Pierwsza dość duża – edykułowa mieści Stację XXIV „Trzeci upadek Chrystusa pod krzyżem”, następna niewielkich rozmiarów to Stacja XXV „Zamknięcie Jezusa w grocie”, a za nią ponownie większa usytuowana poświęcona Stacji XXVI „Obnażenie z szat”. Dalsze kapliczki mieszczą się na murze cmentarza przyklasztornego oddzielającym cmentarz górny od dolnego. Po lewej stronie (obok schodów na dolny cmentarz) usytuowana jest Stacja XXVII „Przybicie do krzyża”. Centralnie usytuowana jest kaplica przedstawiająca Stację XXVIII „Śmierć Jezusa na krzyżu” - jest to grupa pełnopostaciowa, przedstawiająca ukrzyżowanego Chrystusa i stojące poniżej postacie Marii, św. Jana i Marii Magdaleny. Stacja to to jedno ze wspaniałych dzieł barokowych, niepewnego autorstwa, które przypisuje się najpowszechniej Janowi Gode z Wrocławia. Stacja XXIX poświęcona „Matce Bolesnej z Ciałem Jezusa” to ostatnia stacja na górnym cmentarzu.
Na dolnym cmentarzu znajdują się trzy ostatnie stacje drogi krzyżowej. Jako pierwsza usytuowana jest stacja XXX „Namaszczenie ciała przez Józefa i Nikodema”. W głębi cmentarza, przy wejściu do kaplicy św. Marii Magdaleny znajduje się Stacja XXXI „Złożenie do grobu”.
Ostatni punkt Krzeszowskiej Kalwarii to Stacja XXXII „Grób Pański”. Umieszczona jest w kaplicy Marii Magdaleny dobudowanej do wschodniej części Mauzoleum Piastów Świdnickich. Barokowa budowla powstała na rzucie prostokąta, nakryta jest dwuspadowym dachem ozdobionym drewnianą sygnaturką i krzyżem zakonu rycerzy maltańskich – obrońców grobu Chrystusa. We wnętrzu umieszczono Grób Pański, skonstruowany na wzór jerozolimskiej Kaplicy Świętego Grobu. Na uwagę zasługują malowidła będące dziełem Wilhelma Neunhertza przedstawiające śpiących strażników grobu i archaniołów z ognistymi mieczami oraz symbole Męki Pańskiej (krzyż, włócznia, taca z narzędziami męki i szta Chrystusa), trzymane przez cztery anioły. Naturalnej wielkości rzeźba Chrystusa umieszczona na metalowym prostokątnym łożu jest dziełem Jerzego Schroettera. Oprócz Grobu Pańskiego będącego ostatnia stacją drogi krzyżowej, w kaplicy tej znajduje się również ołtarz św. Marii Magdaleny z malowidłem Feliksa Schefflera przedstawiający patronkę kaplicy z otwartą księga Biblii.
